Oruç, birçok fiziksel ve ruhsal yarar sağlamasına rağmen, uyulması gereken bazı kurallar göz ardı edildiğinde böbreklere zarar verebiliyor.
1- Aniden Fazla Yemekten Kaçının
Dr. Görçin’e göre, hastalıkların kötüleşmesi genellikle susuzluktan çok, aşırı yemek tüketiminden kaynaklanıyor. Normalde bile fazla yemek, kalp krizi ve beyin kanaması riskini artırabilirken, açlık bazen olumlu etkilere sahip olabiliyor.
Hipertansiyon hastaları, tek böbreği olanlar ve böbreklerinde kist bulunanlar, aşırı yemekten kaçınarak, özel bir tedbir almadan oruç tutabilirler. Bu hastaların bol miktarda su tüketmeleri, sahura kalkmaları, tuz alımını sınırlamaları ve doktor tavsiyesine göre ilaçlarını düzenli olarak almaları gerekmektedir.
2- İftar ve Sahurda Yeterli Su Tüketin
Dr. Görçin, az sıvı alımının böbrek fonksiyonları üzerindeki olumsuz etkilerinden ziyade, idrar yolu taşları ve enfeksiyonları için risk oluşturduğunu belirtiyor.
Bu nedenle, idrar yolu enfeksiyonlarına meyilli olanlar veya taş düşürenlerin ramazan ayında daha fazla dikkat etmeleri gerekiyor.
Oruç, bu hastalıklar için bir engel teşkil etmese de, hastaların iftar ve sahurda su tüketimlerini artırmaları öneriliyor. İftarla sahur arasında en az 1 – 1.5 litre su içmek büyük önem taşıyor.
Çay ve kahve gibi içeceklerin vücuttan su atımını hızlandırdığı için, sıvı alımının temel kaynağının su olması gerektiği vurgulanıyor.
3- Tuz Tüketimini Azaltın
Dünya Sağlık Örgütü’nün önerdiği günlük tuz tüketimi miktarı 5 gramdır, bu da yaklaşık bir tatlı kaşığına eşittir. Böbrek yetmezliği olan kişilerin tuz tüketimini daha da sınırlamaları gerekmektedir.
Nefroloji Uzmanı Dr. Bilal Görçin, böbrek yetmezliği olan hastalar için tuzun önemli bir sorun olduğunu belirtiyor ve şu bilgileri veriyor:
“Vücutta su, tuz olmadan hareket etmez. Diüretik olarak bilinen ilaçlar, aslında doğrudan idrarı artırmaz; tuz atımını sağlar ve bu da suyun vücuttan atılmasına neden olur. Bu yüzden, özellikle böbrek ve kalp yetmezliği olan kişilerde, tuz tüketimi su tutulmasına ve sonuç olarak tansiyon yükselmesine, kalp ve akciğer yetmezliği ile böbrek yetmezliğinin kötüleşmesine neden olabilir. Tuz içeriği yüksek olan turşu, salamura yiyecekler, dondurulmuş gıdalar, tuzlu kuruyemişler, peynir ve zeytin gibi gıdalardan kaçınmak büyük önem taşır.”
4- Dikkat Edilmesi Gereken Besinler
Böbrek yetmezliği olmayan hafif böbrek rahatsızlığı olan kişiler için aşırı diyet kısıtlamasına genellikle gerek yoktur. Ancak Dr. Bilal Görçin, üre, ürik asit, fosfor ve potasyum seviyelerinin yüksekliği veya kemik metabolizma bozukluğu gibi durumlar varsa, diyetin önemli olduğunu vurguluyor. “Kronik böbrek yetmezliği olan hastaların kanında, böbrekler tarafından atılamayan üre, ürik asit, fosfor ve potasyum gibi toksik maddeler birikir. Eğer hastanın fosfor seviyesi yüksekse, fosfor içeren süt ve süt ürünleri, balık gibi gıdalardan uzak durulmalıdır. Diyabet, kronik böbrek yetmezliği olanlar ve potasyum tutucu tansiyon ilaçları kullanan kişiler, potasyum açısından zengin olan kayısı, muz, üzüm, şeftali, kivi, incir gibi meyvelerden ve bunların suyu, kurusu, reçeli ve marmelatından kaçınmalıdır. Ürik asit, gut hastalarında ve böbrek yetmezliği olanlarda yüksek olabilir ve hayvansal protein tüketiminin azaltılması faydalı olabilir.”
5- Sahura Kalkmayı İhmal Etmeyin
Oruç tutarken yapılan yaygın hatalardan biri sahura kalkmamaktır. Ancak, gün boyunca aç kalacak olmanın endişesiyle sahurda ağır yemekler yemek, susuzluğa neden olabilir ve sindirim sistemi rahatsızlıkları, böbrek ve kalp sağlığı üzerinde olumsuz etkiler yaratabilir.
6- Kahve ve Çay Tüketimine Dikkat
Gazlı içecekler, soda, kahve ve çay, içerdikleri sodyum nedeniyle diüretik etkilere sahip olup, aşırı tüketildiğinde kan basıncını ve kalp atış hızını artırabilir. Ayrıca, kahve ve çayın kafein içeriği, su ihtiyacını karşılamak yerine, idrar söktürücü özellikleri nedeniyle vücutta su kaybına yol açabilir. Bu nedenle, kahve ve çay yerine, sıvı ihtiyacınızı su, bitki çayları, şekersiz komposto ve ayran ile karşılamaya özen göstermelisiniz.